Tereny objęte projektem

Bei der ökologischen Sanierung von Mooren und Gewässern im Naturpark Barnim konzentrieren wird uns auf sieben räumliche Einheiten: das Biesenthaler Becken und das Rabenluch bei Biesenthal, den Liepnitzsee und den Hellsee bei Lanke, das Finowfließ zwischen Biesenthal und Finowfurt, das Pregnitzfließ zwischen Lanke und Finowkanal sowie das Nonnenfließ zwischen Tuchen und Spechthausen.

Wasser hält sich nicht an Grundstücksgrenzen, es breitet sich entsprechend der Topografie der Landschaft aus. Die Renaturierung der ausgewählten Moore erfolgt daher in enger Abstimmung mit den jeweiligen Grundstückseigentümern und Flächennutzern, der Unteren Wasserbehörde und dem Wasser- und Bodenverband Finowfließ. Die Planung der Maßnahmen erfolgt über externe Büros. Als Zuwendungsempfänger vergeben wir die Bautätigkeiten entsprechend der Vergabe- und Vertragsordnung für Bauleistungen (VOB).
 

Prowadząc działania mające na celu odnowę ekologiczną torfowisk i wód w Parku Przyrody Barnim, koncentrujemy się na 7 obszarach. Są to:  BiesenthalerBecken i Rabenluch koło m.  Biesenthal, Jeziora  Liepnitzsee i  Hellsee koło m. Lanke, rzeczka  FinowfließpomiedzyBiesenthal i Finowfurt, rzeczka Pregnitzfließ pomiędzy LankeundFinowkanal, jak również  rzeczka Nonnenfließpomiedzy  miejscowościami Tuchen i Spechthausen.

Ponieważ woda nie zatrzymuje się na granicach działek, lecz rozprzestrzenia w zależności od topografii, nasze działania mające na celu renaturyzację wybranych torfowisk,są realizowane w porozumieniu z właścicielami i użytkownikami terenu oraz z Niższym Urzędem Wodnym, a także Stowarzyszeniem Ochrony Wód i Gruntów Finowfließ. Planowanie działań zlecane jest zewnętrznym biurom eksperckim.  Jako odbiorcy dotacji, prace budowlane zlecamy zgodnie z Prawem o Zleceniach i Kontraktach Budowlanych (VOB).

Biesenthaler Becken

In der südlich der Gemeinde Biesenthal gelegenen Niederung, dem sogenannten Biesenthaler Becken, hat der Mensch intensiv in den Wasserhaushalt eingegriffen, um Teile des ehemaligen Durchströmungsmoores landwirtschaftlich zu nutzen. Heute liegt hier der Grundwasserspiegel deutlich unter der Mooroberfläche. Wie in allen nicht mehr von Wasser überstauten Mooren, ist der dem Luftsauerstoff ausgelieferte Torfkörper der Zersetzung preisgegeben und verliert nicht nur seine Fähigkeit, Wasser zu halten, sondern auch Kohlenstoff zu binden.

Doch Moore stehen niemals still. Wächst der Moorkörper, so reichert er sich über das Wachstum torfbildender Pflanzen mit Kohlenstoff an. Unter Luftabschluss wird die organische Bodensubstanz vor vollständiger Zersetzung bewahrt, und das Moor wirkt so als Kohlenstoffsenke. Entwässert das Moor und die Torfe werden abgebaut, entweichen unter anderem Kohlendioxid, Lachgas und Methan.

Abhängig vom aktuellen Zustand der Moore, soll daher im Projekt die Torfzehrung gestoppt und das Moorwachstum wieder angeregt werden. Mit Hilfe von Stauen, Dämmen und Sohlgleiten heben wir den Wasserstand im Pfauen-, Rüdnitzer- und Hellmühlenfließ sowie im Schlangengraben wieder an. In den Randbereichen der Moore wird weiterhin eine extensive Weidewirtschaft möglich sein. Zudem werden Pflegemaßnahmen, wie die Mahd der Schilfflächen, durchgeführt. Hinterlassen Arbeiten im Moor doch zunächst dunkle Flecken, so werden die Besucher schon nach wenigen Jahren das attraktive Bild offen gehaltener Moorlandschaften genießen können.
 

W południowej części gminy Biesenthalznajduje się  obniżenie terenu zwane BiesenthalerBecken. Na przestrzeni lat  człowiek znacząco ingerował w panujące tu stosunki wodne.  Działania przez niego podejmowane,miały na celu przystosowanie fragmentów  dawnego torfowiska przepływowego do użytkowania rolniczego. Obecnie poziom wód gruntowych znajduje się wyraźnie poniżej powierzchni torfowiska.  Podobnie jak w przypadku wszystkich torfowiskach  nie zalewanych wodą, również to torfowisko w kontakcie z tlenem narażone jest na rozkład i traci nie tylko swoją zdolność zatrzymywania wody, lecz także zdolność wiązania  węgla. Jednakże  torfowiska ciągle się rozwijają. Wraz ze wzrostem  roślin torfotwórczych wzbogacają  się one w węgiel.  W warunkach beztlenowych organiczna substancja glebowa, chroniona jest przed zupełnym rozkładem i  torf działa jak rezerwuar dwutlenku węgla. Podczas osuszania torfowisk lub pozyskiwania torfu ulatniają się m.in.: dwutlenek węgla, gaz rozweselający i metan.

W zależności od aktualnego stanu torfowisk, celem projektu jest powstrzymanie niszczenia torfu oraz pobudzenie  procesów jego wzrostu.  Za pomocą zapór, tam oraz kamiennych progów wodnych, podnosimy poziom wody w takich ciekach jak : Pfauen-, Rüdnitzer- Hellmühlenfließ oraz  Schlangengraben.Na obrzeżach torfowisk możliwa będzie w dalszym ciągu ekstensywna gospodarka pastwiskowa. Poza tym  prowadzone będą dalsze prace takie jak wykaszanie trzcinowisk.Nawet jeśli nasze działania pozostawią w pierwszym okresie ciemne plamy na powierzchni torfowiska, to już po niewielu latach, zwiedzający  będą mogli delektować się widokiem otwartych krajobrazów torfowiskowych.

Rabenluch

Das Rabenluch, nördlich des Großen Wukensees bei Biesenthal, ist ein Kesselmoor von ca. 8 ha Größe. Die Kesselstruktur wollen wir wieder herstellen, indem wir die Gräben verschlossen haben, die dem Moor das Wasser entziehen. So kann sich das im Kessel sammelnde Regenwasser zukünftig besser halten, und das Moor kann wieder wachsen.

Das Rabenluch liegt inmitten eines Kiefernforstes. Da Nadelbäume weniger zur Grundwasserneubildung beitragen als Laubbäume wird der Waldumbau im Umfeld des Moores vorangetrieben.
 

Rabenluch to torfowisko  kotłowe, położone na północ od jeziora GroßerWukensee koło miejscowości  Biesenthal. Jego powierzchnia wynosi ok. 8 ha. Poprzez zamknięcie rowów odprowadzających wodę, chcemy odtworzyć jego  strukturę. W ten sposób woda deszczowa będzie  skuteczniej zatrzymywana w kotle,  a torfowisko będzie mogło  ponownie zacząć rosnąć. Rabenluch położony jest w środku lasu sosnowego. Ponieważ drzewa iglaste w mniejszym stopniu przyczyniają się do odtwarzania  wód gruntowych niż drzewa liściaste,  w rejonie torfowiska przyspieszono  przebudowę drzewostanu.

Nonnenfließ

Im Quellbereich des Nonnenfließes wurden auf einer Länge von 500 Meter Staue eingebaut, um den Wasserrückhalt in den Mooren zu verbessern, die das Gewässer speisen.

W obrębie źródeł  rzeczki   Nonnenfließ, na długości 500  metrów, zbudowano spiętrzenia, mające na celu polepszenie procesu zatrzymywania wody w  torfowiskach, które zasilają okoliczne zbiorniki wodne.

Finowfließ

Am Finowfließ, das im Biesenthaler Becken sein Quellgebiet hat, wird das Hauptaugenmerk auf die Eindämmung der Moorzehrung gelegt. Durch die jahrhundertelange Entwässerung, Begradigung und Vertiefung der Gewässersohle ist der Moorkörper vielerorts am Fließ in sich zusammengesackt, und es haben sich Senken gebildet, deren Böden heute stark verdichtet sind. Diese Senken sind heute permanent feucht und – wie zum Beispiel die Pöhlitz- und Lehnsseewiesen – kaum mehr zu bewirtschaften. Daher möchten wir diese dauerfeuchten Flächen in Absprache mit den Landwirten aus der Nutzung nehmen und das Wasserniveau so weit optimieren, dass der Moorschwund gestoppt wird, die extensive Weidewirtschaft in den Randbereichen jedoch erhalten bleibt.

Główne działania nad rzeczką  Finowfließ - które swoje źródła ma w rejonieBiesenthalerBecken -   koncentrują się na  powstrzymaniu procesu niszczenia torfowisk. Wskutek prowadzonych przez stulecia działań,  takich jak : osuszanie, wyrównywanie terenu  oraz pogłębianie dna, w wielu miejscach nad rzeczką  powierzchnia torfowisk  się zapadła i utworzyły się obniżenia, w których struktura gleby jest bardzo zwarta.  Obecnie obniżenia te są stale wilgotne i  - jak np.  łąki  Pöhlitz- i Lehnsseewiesen- nie nadają się do zagospodarowania. W związku z tym chcielibyśmy w porozumieniu z rolnikami, wyłączyć te tereny z użytkowania i zoptymalizować  tam poziom wody w takim stopniu,aby powstrzymać proces  zanikania  torfowisk. Ekstensywna gospodarka pastwiskowa na ich obrzeżach byłaby jednak zachowana.

Pregnitzfließ

Das nördlich von Lanke entspringende Pregnitzfließ verbindet mehrere kleine Seen und mündet, wie alle genannten Fließe, schließlich ebenfalls in den Finowkanal. Für den Bau der Grafenbrücker Mühle bei Marienwerder wurde das Pregnitzfließ 1794 umgeleitet und der ehemalige Unterlauf zusätzlich durch einen Stau abgetrennt. Das Wasserniveau in den Mooren entlang des Fließes sank, und die Moore des heutigen "Versumpften Pregnitzfließes" fielen überwiegend trocken. Auf Anregung des zuständigen Forstamtes Eberswalde heben wir über Gleiten und Dämme das Wasserniveau in den angrenzenden Mooren des Pregnitzfließes an, um durch dauerhaften Wasserüberstand den Moorcharakter weitgehend wieder herzustellen.
 

Mająca swój początek na północ od m. Lanke rzeczka  Pregnitzfließ, łączy wiele małych jezior i uchodzi - podobnie  jak wszystkie wymienione  tu cieki wodne– do kanału Finowkanal.  W  roku 1794, w związku z budową  młyna   GrafenbrückerMühle koło m. Marienwerder, jej bieg został zmieniony, zaś dolny fragment dodatkowo oddzielony spiętrzeniem.  Wskutek tego,  poziom wody w torfowiskach położonych  wzdłuż  tego cieku obniżył się i torfowiska dzisiejszej „ zabagnionej rzeczki”   Pregnitzfließ, w większości przypadków uległy osuszeniu. Z inicjatywy  Urzędu Leśnego w Eberswalde, poprzez budowę tam i progów prowadzimy działania, mające na celu podniesienie poziomu wody  w sąsiadujących z rzeczką torfowiskach, aby poprzez stały jej nadmiar przywrócić im właściwy charakter.

Liepnitzsee / Jezioro Liepnitzsee

Der Liepnitzsee bei Ützdorf mit seiner malerischen Insel ist eines der beliebtesten Ausflugsziele im Naturpark. Der Wasserspiegel des grundwassergespeisten Sees unterliegt starken jahreszeitlich bedingten Schwankungen. Dadurch fallen vor allem im Sommer Teile der angrenzenden Moorflächen trocken. Durch den Einbau einer festen Ablaufhöhe zum Obersee hin soll das Wasser auf Frühjahresniveau gehalten und ein Trockenfallen der Moore vermieden werden.

Położone koło wsi Ützdorf  Jezioro Liepnitzsee,  stanowi  wraz ze swoją  malowniczą wyspą, jedno z najbardziej ulubionych miejsc wycieczek w Parku Barnim. Poziom jeziora  wypełnionego  wodami gruntowymi  ulega silnym wahaniom rocznym.  Z tego powodu, w okresie letnim, sąsiadujące z nim torfowiska częściowo wysychają. Budowa stałej zastawki w kierunkuJeziora Obersee, ma utrzymać  wiosenny poziom wody i uchronić torfowiska przed wysychaniem.
 

Hellsee / Jezioro Hellsee

Am Hellsee südlich von Lanke wird ein für Fische und Kleinlebewesen unpassierbares Stauwehr durch eine Sohlgleite als Fisch- und Evertebratenaufstiegshilfe ersetzt. Kleine Stufen und Ruhebecken ermöglichen den Lebewesen einen selbstständigen Auf-und Abstieg zu den Laichplätzen, die sogenannte ökologische Durchgängigkeit wurde hergestellt.

Jaz, który znajduje się nad tym jeziorem, na  południe od miejscowości Lanke, stanowi dla ryb i małych organizmów przeszkodę nie do przejścia. Zostanie onzastąpiony przepławką dla ryb i bezkręgowców. Niewielkie stopnie i baseny spoczynkowe,umożliwią zwierzętom samodzielną wędrówkę do miejsc tarliskowych w dół i w górę przepławki . Zapewni to tzw. ciągłość ekologiczną.

Zum Ende des Projektes werden ca. 200 Hektar ehemalige Moorstandorte wieder vernässt und der Wasserrückhalt in der Landschaft erheblich verbessert sein. Davon werden nicht nur Flora und Fauna profitieren, sondern auch der Landschaftswasserhaushalt. Zugleich wird ein Beitrag zum Klimaschutz geleistet, da die revitalisierten Moore wieder aktiv Kohlenstoff speichern können.

Ein ökologisches Monitoring begleitet das Projekt und bewertet den Erfolg der geplanten und durchgeführten Maßnahmen. Wir führen peinlich genau Buch über die Wasserstände vor und nach unseren Maßnahmen. Auch die Veränderung der Vegetation und die erhoffte Rückkehr der typischen Moorvegetation erfassen wir über Kartierungen.
 

Z końcem projektu ok. 200 hektarów dawnych torfowisk zostanie ponownie nawodnionych i proces zatrzymywania wody w środowisku znacząco poprawiony.Skorzystają na tym nie tylko rośliny i zwierzęta, lecz również wpłynie to korzystnie na bilans wodny w krajobrazie.  Jednocześnie przyczyni się to do ochrony klimatu, ponieważ zrewitalizowane torfowiska znów będą mogły aktywnie magazynować związki węgla.

Monitoring ekologiczny, który towarzyszy projektowi, ma na celu ocenę efektów zaplanowanych i przeprowadzonych działań.  Ze skrupulatną dokładnością prowadzimy dziennik stanów wody przed i po przeprowadzeniu prac.  Inwentaryzacja obejmuje również zmiany w szacie roślinnej oraz oczekiwany przez nas  powrót typowej roślinności torfowiskowej.